Bu dünyadaki en basit sorular yanıtlaması en zor olanlar olabilir.
Kafesteki kuş ne yapabilir?
"Kafesteki Kuş", Maya Angelou'nun "I Know Why the Caged Bird Sings" adlı kitabında yer alan bir şiir. Bu kitap, Angelou'nun yedi otobiyografisinin ilki, 1969 yılında yayımlanmış ve kimlik, ırkçılık ve travma temalarını işliyor. Kitabın başlığı, Afrikalı Amerikalıların özgürlük mücadelesini temsil ediyor; kafesteki kuş, baskıya direnen özgürlük arzusunun simgesi.
Hepimizin içinde kafeslere konmuş kanatlı kuşlar var—gömülü hayaller, söylenmemiş sözler, yapılmamış işler, seçilmemiş yollar. Hepimiz bazen yerinden oynatılması olanaksız görünen duvarların ardında hareketsiz kalıyoruz.
Dünya bizi hayatımıza, kalbimize ve ruhumuza anlam katan şeylerden vazgeçmeye zorladığında ne yapabiliriz? Gerçekten bir çıkış yolu var mı?
Kafesteki kuş ne yapabilir?
Bu sorunun doğru, yanlış, uygun, uygunsuz, ahlaklı, ahlaksız, bencil ya da fedakar yanıtlarıyla ilgilenmiyoruz. Yalnızca “gerçek” yanıtın peşindeyiz, ruhumuzun vereceği. O söylenmeli.
Hepimiz doğru şeyi söylememiz gerektiğine inandırıldık, buna programlandık.
Ama doğru şeyi söylersek, gerçeği söylememiş oluruz.
Bunun için gerçeğin – ne olursa olsun – dünyadaki en değerli, güçlü ve güzel şey olduğunu hatırlayalım. Kendimize “mükemmel, ideal, örnek” insan olmama iznini verelim ve sayfalarımıza "doğruları" değil "gerçekleri" çağıralım.
"Kafesteki Kuş" şiirinden aşağıdaki bölümü sessizce ve hissederek okuyalım. Ardından direncin ve umudun taşıyıcısı olan bu güçlü sözleri parçalayıp inceleyelim. O güzel ve biricik kafesli kuşlarımızı ögürleştirecek yanıtları bulup bulamayacağımıza bir bakalım.
“Kafesteki Kuş” Şiirinden
MAYA ANGELOU
Özgür bir kuş
atlar sırtına rüzgârın
ve akıntının bittiği yere dek
süzülür üzerinden akarsuyun.
Kanatlarını batırır
günün turuncu ışıklarına
ve cüret edip söyler
gökyüzünün sahibi olduğunu.
Oysa dar kafesini adımlayan bir kuş
göremez ne yazık ki öfkeden,
parmaklıkların ötesindekini.
Kanatları yolunmuş ve ayakları bağlı,
şarkı söylemek için yırtar boğazını.
Kafesteki kuş söyler şarkısını
sesi titreyerek,
bilmediklerinin ama özlem duyduklarının
korkusundan.
Uzak tepelerden duyulur sesi
söylerken kafesteki kuş
özgürlüğün ezgisini.
(…)
KALP GÜNLÜĞÜ
Şimdi birlikte şiirin kalbinde yatan dört ana tema üzerinden Maya Angelou'nun sözlerinin bizi kendi gerçeğimize götürmesine izin verelim—ya da en azından ona biraz daha yaklaştırmasına.
Rahatsız edilmeyeceğin bir yer bul, birkaç derin nefes al ve aşağıdaki soruların yanıtlarını düşünüp planlamadan, serbest yazımla, hissederek yazmaya başla:
Özgürlüğe Özlem
Kafesteki kuş, şarkısında özgürlüğe duyduğu özlemi dile getirir. O hapsedilmiştir, uçamaz, özgürce hareket edemez. Onun şarkısı, özgürlük arzusunu ve dünyayı olanca güzelliğiyle deneyimleme isteğini simgeler—ulaşamadığı ama doğuştan hakkı olan bir güzellik.
Küçük bir kafes ve içine seni simgeleyen küçük bir kuş çiz.
Özgürlüğe duyduğun özlemi anlat.
Neyi özlüyorsun?
Hangi hayaller ve arzular sana ulaşılmaz geliyor?
Seni ne özgürleştirir?
Özgürleşmek nasıl bir his?
Kısıtlamalar
Kafesteki kuş pek çok kısıtlamayla karşı karşıyadır. Küçük bir alana hapsedilmiştir, uçamaz, kanatlarını açamaz—oysa bunlar onun doğal içgüdüleri ve yetenekleridir. Doğal içgüdülerini ve yetenekleri kullanamamak, onun yaşam akışını durdurur.
Senin kısıtlamaların neler?
İç gücüne, bilgeliğine ve insan olarak sürekli büyüyüp gelişme yetine rağmen, hangi doğal içgüdülerini ve yetilerini bir kenara attın? Tam potansiyelleriyle kullanmadığın hangi mütevazı yetilerin var?
Otonomi
Kafesteki kuş kendi başına yiyecek ya da su arayamaz, temel ihtiyaçlarını karşılamak için başkasına bağımlıdır. Dış dünyadan kopuktur, diğerleriyle iletişim kuramaz, yalnızdır, soyutlanmış yaşar. O, doğası ve refahı için gerekli olan özgürlükten ve özerklikten mahrumdur.
Özerkliğinden nasıl ödün verdin?
Onu hangi yolla geri kazanabilirsin?
Direnç, Dayanıklılık ve Umut
"Kafesteki Kuş" şiiri, insan ruhunun her durumda direnci, dayanıklılığı ve umudu hayatının kalbine taşıma konusundaki sınırsız gücünü anlatır. Verdiği mesaj umudun mesajıdır, kendini ifade etmenin gücünü hatırlatır. Kafesteki kuşun özgürlük şarkısı uzaktaki tepeden duyulur çünkü onun melodisi uzaklardan duyulacak kadar güçlüdür. Onun şarkısı, diğerlerinin kendi içindeki özgürlük özlemini duymasına ve bir şeyler yapmasına yol açar.
Direnci ve umudu hayatının kalbine nasıl getirebilirsin?
Bunu yapmak sana ve diğerlerine hangi hediyeleri verir?
Sana yanıtları vermeye, ahkam kesmeye, hediyelerinin ne olabileceğini söylemeye çalışmayacağım çünkü bunun sana hiçbir faydası olmaz. Yapabileceğim tek şey, kendi yanıtlarını bulman için sana soru sormak ve yanıtlaman için biraz ilham vermek.
Söyleyebileceğim şey ise şu; asla vazgeçme. Hem kafesteki kanatlı bir kuş hem de atalarının gücünü, hayat deneyimlerini, özgür iradesini ve hayatından güzel bir şey yaratma arzusunu içinde taşıyan olağanüstü bir insan olduğunu hatırla.
Kendine biraz izin ver, o en korktuğun şeyler için. Çünkü senin bir şarkın var ve onun söylenmesi gerekiyor.
İçeriden parlayan ışığı hiçbir şey karartamaz.
Maya Angelou
Kaynak: Maya Angelou, “Caged Bird” from Shaker, Why Don't You Sing? Copyright © 1983, Maya Angelou, Random House - Penguin Random House LLC.
Opmerkingen